Illustration. Art. Books
Art
Het lezen van een golf, uit Palomar, Italo Calvino
De zee vertoont nauwelijks een rimpeling en kleine golfjes slaan op het zanderige strand. Meneer Palomar staat op het strand en kijkt naar een
[p. 112]
golf. Het is niet zo dat hij in gedachten verzonken de golven beschouwt. Hij is niet in gedachten verzonken, want hij weet goed wat hij doet: hij wil naar een golf kijken en kijkt ernaar. Hij is niet beschouwend, want voor beschouwing is het juiste karakter nodig, een juiste geestesgesteldheid en een juiste samenloop van omstandigheden: en hoewel meneer Palomar in principe niets tegen beschouwing heeft, wordt in zijn geval aan geen van deze drie voorwaarden voldaan. Uiteindelijk wil hij niet kijken naar 'de golven', maar naar één enkele golf en niet meer: daar hij vage gewaarwordingen wil vermijden, houdt hij bij alles wat hij doet een nauwkeurig begrensd object voor ogen.
Meneer Palomar ziet in de verte een golf opkomen, groeien, naderbij komen, van vorm en kleur veranderen, omslaan, breken, verdwijnen, terugvloeien. Op dit moment zou hij zichzelf ervan kunnen overtuigen dat hij datgene wat hij zich had voorgenomen te doen tot een goed einde heeft gebracht, en kunnen weggaan. Maar één golf isoleren en haar scheiden van de golf die er onmiddellijk op volgt en die haar voor zich uit lijkt te duwen en haar soms inhaalt en overspoelt, is erg moeilijk; net als haar scheiden van de golf die haar voorgaat en die haar achter zich aan naar het strand lijkt te trekken om zich daarna juist misschien tegen haar te keren als om haar een halt toe te roepen. Als je verder iedere golfslag in de breedte bekijkt, evenwijdig aan de kust, is het moeilijk om vast te stellen tot waar de golfkam die zich voortbeweegt zich ononderbroken uitstrekt en waar deze zich afscheidt en splitst in zelfstandige golven, met verschillende snelheid, vorm, kracht en richting.
Kortom, je kunt geen golf observeren zonder rekening te houden met de ingewikkelde omstandigheden die gezamenlijk aan haar vorming bijdragen en met de even ingewikkelde omstandigheden die zij weer veroorzaakt. Deze omstandigheden verschillen doorlopend, waardoor een golf altijd anders is dan een andere golf; maar het is ook waar dat elke golf gelijk is aan een andere golf, ook als zij er niet direct aan voorafgaat of erop volgt; kortom er zijn vormen en reeksen die zichzelf herhalen, ook al zijn ze onregelmatig verdeeld over de ruimte en de tijd. Aangezien het op dit moment Palomars bedoeling is om eenvoudigweg een golf te zien, dat wil zeggen om alle onderdelen te vatten die haar tegelijkertijd vormen zonder er één te verwaarlozen, zal zijn blik blijven rusten op de beweging van het water dat op het strand slaat zolang hij elementen kan waarnemen die hij nog niet eerder opgemerkt heeft; zodra hij merkt dat de beelden zich herhalen, weet hij dat hij alles heeft gezien wat hij wilde zien en kan hij ophouden.
De zee vertoont nauwelijks een rimpeling en kleine golfjes slaan op het zanderige strand. Meneer Palomar staat op het strand en kijkt naar een
[p. 112]
golf. Het is niet zo dat hij in gedachten verzonken de golven beschouwt. Hij is niet in gedachten verzonken, want hij weet goed wat hij doet: hij wil naar een golf kijken en kijkt ernaar. Hij is niet beschouwend, want voor beschouwing is het juiste karakter nodig, een juiste geestesgesteldheid en een juiste samenloop van omstandigheden: en hoewel meneer Palomar in principe niets tegen beschouwing heeft, wordt in zijn geval aan geen van deze drie voorwaarden voldaan. Uiteindelijk wil hij niet kijken naar 'de golven', maar naar één enkele golf en niet meer: daar hij vage gewaarwordingen wil vermijden, houdt hij bij alles wat hij doet een nauwkeurig begrensd object voor ogen.
Meneer Palomar ziet in de verte een golf opkomen, groeien, naderbij komen, van vorm en kleur veranderen, omslaan, breken, verdwijnen, terugvloeien. Op dit moment zou hij zichzelf ervan kunnen overtuigen dat hij datgene wat hij zich had voorgenomen te doen tot een goed einde heeft gebracht, en kunnen weggaan. Maar één golf isoleren en haar scheiden van de golf die er onmiddellijk op volgt en die haar voor zich uit lijkt te duwen en haar soms inhaalt en overspoelt, is erg moeilijk; net als haar scheiden van de golf die haar voorgaat en die haar achter zich aan naar het strand lijkt te trekken om zich daarna juist misschien tegen haar te keren als om haar een halt toe te roepen. Als je verder iedere golfslag in de breedte bekijkt, evenwijdig aan de kust, is het moeilijk om vast te stellen tot waar de golfkam die zich voortbeweegt zich ononderbroken uitstrekt en waar deze zich afscheidt en splitst in zelfstandige golven, met verschillende snelheid, vorm, kracht en richting.
Kortom, je kunt geen golf observeren zonder rekening te houden met de ingewikkelde omstandigheden die gezamenlijk aan haar vorming bijdragen en met de even ingewikkelde omstandigheden die zij weer veroorzaakt. Deze omstandigheden verschillen doorlopend, waardoor een golf altijd anders is dan een andere golf; maar het is ook waar dat elke golf gelijk is aan een andere golf, ook als zij er niet direct aan voorafgaat of erop volgt; kortom er zijn vormen en reeksen die zichzelf herhalen, ook al zijn ze onregelmatig verdeeld over de ruimte en de tijd. Aangezien het op dit moment Palomars bedoeling is om eenvoudigweg een golf te zien, dat wil zeggen om alle onderdelen te vatten die haar tegelijkertijd vormen zonder er één te verwaarlozen, zal zijn blik blijven rusten op de beweging van het water dat op het strand slaat zolang hij elementen kan waarnemen die hij nog niet eerder opgemerkt heeft; zodra hij merkt dat de beelden zich herhalen, weet hij dat hij alles heeft gezien wat hij wilde zien en kan hij ophouden.
Ode to Italo Calvino, 152 plastic bags with text, 2014
Solo exhibition, Rijswijk
Solo exhibition, Rijswijk
Palomar, video, 2014
2014
